آیا ژنتیک بر سلامت دندان تاثیر می گذارد؟

تحقیقات معاصر نشان می دهد که ژنتیک نقش مهمی در سلامت دندان ما دارد. در واقع، برخی از شرایط ژنتیکی می تواند خطر پوسیدگی، بیماری لثه و سایر مشکلات سلامت دندان را به میزان قابل توجهی افزایش دهد.

در حالی که سلامت دهان و دندان ضعیف اغلب با عوامل محیطی مرتبط است (یعنی رژیم های غذایی با قند بالا، سیگار کشیدن و بهداشت نامناسب دهان)، ژن های ما ممکن است نقش مهم تری از آنچه تصور می کنیم بازی کنند. در این وبلاگ، برخی از شرایط ژنتیکی که می تواند بر سلامت دندان ما تأثیر بگذارد را مورد بحث قرار می دهیم.

شکاف کام و لب (Cleft Lip and Palate)

شکاف کام و لب عارضه‌ای است که بر رشد و شکل‌گیری صورت و دهان در مراحل اولیه رشد جنین تأثیر می‌گذارد. این عارضه می‌تواند شکاف یا سوراخی در لب یا کام (سقف دهان) ایجاد کند که می‌تواند خوردن، صحبت کردن و تنفس را بسیار دشوارتر کند.
بیماران مبتلا به شکاف کام و لب ممکن است برای بستن شکاف نیاز به جراحی داشته باشند. آنها همچنین ممکن است از درمان ارتودنسی برای اصلاح ناهنجاری های دندانی و سایر مشکلات دندانی ناشی از این بیماری بهره مند شوند. این بیماران همچنین برای جلوگیری از پوسیدگی دندان و بیماری لثه باید معاینه و تمیز کردن منظم دندان ها را انجام دهند.

اختلال عملکرد بزاقی (Salivary Dysfunction)

اختلال عملکرد بزاقی وضعیتی است که بر میزان و کیفیت بزاق تولید شده توسط غدد بزاقی تأثیر می گذارد. بزاق نقش مهمی در محافظت از دندان ها و لثه ها در برابر پوسیدگی و بیماری های لثه ایفا می کند مانند:

• خنثی کننده اسیدهای تولید شده توسط باکتری های دهان
• شستن ذرات و بقایای مواد غذایی
• تامین مواد معدنی که به بازسازی مجدد دندان ها کمک می کند

اختلال عملکرد بزاق می تواند منجر به خشکی دهان شود که خطر ایجاد حفره، بیماری لثه و سایر مشکلات سلامت دهان را افزایش می دهد. بیماران مبتلا به اختلال عملکرد بزاق باید آب زیادی بنوشند، از الکل و تنباکو پرهیز کنند و از جایگزین های بزاق یا محرک ها برای کاهش علائم خشکی دهان استفاده کنند.

آملوژنزیس ایمپرفکتا (Amelogenesis imperfecta)

Amelogenesis imperfecta (AI) یک اختلال ژنتیکی است که بر رشد مینای دندان، که لایه محافظ و بیرونی دندان است، تأثیر می گذارد. این عارضه به طرق مختلفی روی دندان ها تأثیر می گذارد، از جمله:

• دندان های نرمی که به سرعت فرسوده می شوند
• افزایش نرخ پوسیدگی دندان
• افزایش حساسیت دندان
• دندان های ناقص یا رشد نیافته
• دندان های بافت دار
• مشکلات رویش و فاصله گذاری که در نهایت منجر به نامرتبی دندان ها می شود

بیماران مبتلا به آملوژنزیس ایمپرفکتا باید به طور منظم معاینه و تمیز کردن دندان ها را انجام دهند تا از پوسیدگی و فرسایش دندان جلوگیری شود. آنها همچنین می توانند درمان های زیبایی موثر برای بهبود ظاهر و عملکرد دندان ها را بررسی کنند، مانند:

• باندینگ دندان
• ونیر دندان
• روکش دندان

دنتینوژنزیس ایمپرفکتا (Dentinogenesis imperfecta)

Dentinogenesis imperfecta (DI) بر رشد عاج، لایه ای از دندان در زیر مینا تأثیر می گذارد. می تواند باعث تغییر رنگ و ضعیف شدن دندان هایی شود که مستعد شکستگی و سایش هستند.

بیماران مبتلا به DI باید از غذاها و نوشیدنی های اسیدی و شیرین که می توانند باعث فرسایش و پوسیدگی دندان شوند یا بدتر شوند، اجتناب کنند. برای محافظت از دندان ها در برابر آسیب بیشتر، بیماران مبتلا به DI باید از مسواک نرم و خمیر دندان حاوی فلوراید برای مسواک زدن به آرامی دو بار در روز استفاده کنند. سیلانت های دندانی و درمان های فلوراید نیز می توانند به محافظت از دندان های آسیب دیده از DI کمک کنند.

هیپوفسفاتازی (Hypophosphatasia)

هیپوفسفاتازی یک اختلال ژنتیکی است که بر متابولیسم فسفات و کلسیم تأثیر می گذارد. در نتیجه، این اختلال اغلب باعث ضعیف و شکننده شدن دندان ها می شود و احتمال پوسیدگی دندان و بیماری لثه افزایش می یابد.

بیماران مبتلا به هیپوفسفاتازی باید به طور منظم معاینه و تمیز کردن دندان ها را انجام دهند تا از پوسیدگی و پریودنتیت جلوگیری شود. همچنین ممکن است برای مدیریت مشکلات دندانی نیاز به ترمیم یا کشیدن دندان داشته باشند.

دیسپلازی اکتودرمال (Ectodermal Dysplasia)

دیسپلازی اکتودرمال شرایطی است که بر بیان ژن‌های مسئول ایجاد دندان‌ها، موها و ناخن‌های سالم تأثیر می‌گذارد. بیماران مبتلا به دیسپلازی اکتودرمال اغلب دارای دندان های ناقص یا از دست رفته هستند که بر عملکرد جویدن و صحبت کردن آنها تأثیر می گذارد.

افراد مبتلا به دیسپلازی اکتودرمال ممکن است به ترمیم دندان یا پروتز دندان برای جایگزینی دندان های از دست رفته یا بدشکل نیاز داشته باشند. این روش ها می توانند به بازیابی عملکرد جویدن و صحبت کردن کمک کنند و در عین حال ظاهر کلی فرد را بهبود بخشند.

هیپودنشیا (Hypodontia)

هیپودنشیا وضعیتی است که منجر به عدم وجود یک یا چند دندان می شود. این می تواند بر رشد و رویش دندان های دائمی تأثیر بگذارد و منجر به ایجاد شکاف و فاصله بین دندان ها شود.

بیماران مبتلا به هیپودنشیا ممکن است بخواهند درمان های ارتودنسی مانند بریس ها یا الاینرها را برای بستن شکاف ها و بهبود تراز دندان های خود در نظر بگیرند. بیماران همچنین ممکن است ایمپلنت ها یا پل های دندانی را برای جایگزینی دندان های از دست رفته و بازیابی عملکرد و ظاهر لبخند خود جستجو کنند.

هیپوپلازی مینای دندان (Enamel Hypoplasia)

مشابه amelogenesis imperfecta، هیپوپلازی مینای دندان بر رشد مینای دندان تأثیر می گذارد و باعث نازک یا عدم وجود آن می شود. این وضعیت ژنتیکی می تواند منجر به تغییر رنگ و دندان های حساس شود که به طور قابل توجهی مستعد فرسایش و پوسیدگی هستند.

بیماران مبتلا به هیپوپلازی مینای دندان باید:

• از خوردن غذاها و نوشیدنی های اسیدی و شیرین که می توانند فرسایش و پوسیدگی دندان را بدتر کنند، خودداری کنید.
• از مسواک نرم و خمیر دندان حاوی فلوراید برای مسواک زدن به آرامی دو بار در روز استفاده کنید.
• برای کمک به جلوگیری از پوسیدگی دندان، از سیلانت های دندانی و درمان های فلوراید استفاده کنید.

در حالی که برخی از شرایط ژنتیکی از والدین به فرزند منتقل می شود، بسیاری از شرایط ژنتیکی فقط یک جهش ساده در بیان ژن در طول رشد جنین هستند.

صرف نظر از منشأ، شرایط ژنتیکی که بر سلامت دهان شما تأثیر می گذارد باید با یک دندانپزشک قابل اعتماد بررسی شود.