لثه‌های قرمز و متورم می‌توانند نشانه‌ای از بیماری لثه، التهاب یا یک مشکل زمینه‌ای سلامت باشند. آگاهی از علل ایجاد این مشکل، روش‌های درمان و زمان مراجعه به دندانپزشک، برای حفظ سلامت دهان و دندان ضروری است.
اگر احساس می‌کنید لثه‌های شما قرمز، متورم یا حساس شده‌اند، باید این موضوع را جدی بگیرید. لثه‌های سالم باید صورتی و سفت باشند، بنابراین هرگونه تغییر در رنگ یا بافت آنها می‌تواند نشان‌دهنده یک مشکل باشد. التهاب لثه یکی از رایج‌ترین نشانه‌های مشکلات دهان و دندان است که می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد. شناخت این عوامل و اقدام به موقع می‌تواند از بروز مشکلات جدی‌تر جلوگیری کند.
مهم‌ترین علت لثه‌های قرمز و متورم، تجمع باکتری و پلاک دندانی است که در صورت عدم رسیدگی، می‌تواند منجر به ژنژیویت (التهاب لثه)، بیماری لثه و حتی پریودنتیت (عفونت شدید لثه‌ها) شود. اگر هنگام مسواک زدن یا نخ دندان کشیدن متوجه خونریزی یا التهاب لثه‌ها می‌شوید، بهتر است هرچه سریع‌تر به دندانپزشک خود مراجعه کنید.
لثه‌های بین دندانی متورم
آیا متوجه شده‌اید که لثه‌های بین دندان‌هایتان قرمز، متورم، دردناک است یا حتی خونریزی می‌کنند؟ اگر لثه‌های بین دندان‌هایتان متورم هستند، احتمالاً دچار التهاب لثه (ژنژیویت) شده‌اید.
چرا لثه‌های بین دندان‌ها متورم هستند؟
ژینژیویت معمولاً رنگ قرمز تیره‌تر و پررنگ‌تری دارد که بین لثه‌های متورم و حساس دیده می‌شود. این لثه‌ها معمولاً هنگام مسواک زدن یا گاز زدن به چیزی سخت مانند سیب، خونریزی می‌کنند. ژینژیویت به دلیل رعایت نکردن بهداشت دهان و دندان و تجمع باکتری‌ها در دهان ایجاد می‌شود. این باکتری‌ها معمولاً در فضاهای بین دندان‌ها پنهان می‌شوند و آنجا رشد کرده و باعث التهاب بافت لثه می‌شوند. با پیشرفت بیماری، می‌تواند باعث خونریزی، درد و حتی عقب‌نشینی لثه‌ها شود.
چگونه لثه‌های متورم بین دندان‌ها را درمان کنیم؟
برای درمان لثه‌های متورم، باید به دندانپزشک مراجعه کنید تا یک تمیزکاری دندانی انجام داده و باکتری‌ها، پلاک و تارتار را از بین ببرید و کاملاً تمیز کنید. پس از آن، لازم است از مراقبت مناسب دهان و دندان برای تسریع فرآیند بهبودی استفاده کنید.
علل لثه‌های قرمز و متورم
لثه‌های قرمز و متورم معمولاً به دلیل تجمع پلاک در اطراف خط لثه ایجاد می‌شوند، اما چندین عامل دیگر می‌توانند باعث التهاب لثه شوند. در اینجا به برخی از علل رایج اشاره می‌کنیم:
- ژینژیویت
ژینژیویت اولین مرحله بیماری لثه است و یکی از رایج‌ترین علل لثه‌های قرمز و متورم است. این مشکل توسط پلاک ایجاد می‌شود، که یک لایه چسبناک از باکتری‌هاست که روی دندان‌ها شکل می‌گیرد. اگر پلاک با مسواک زدن و نخ دندان کشیدن روزانه از بین نرود، به تارتار سخت تبدیل می‌شود که می‌تواند لثه‌ها را تحریک کرده و باعث التهاب شود. ژینژیویت با بهداشت دهان و دندان صحیح و تمیزکاری حرفه‌ای قابل درمان است، اما اگر درمان نشود، ممکن است به بیماری لثه شدیدتری تبدیل شود.
- پریودنتیت
وقتی که ژینژیویت درمان نشود، به پریودنتیت تبدیل می‌شود، که یک نوع بیماری لثه شدیدتر است. پریودنتیت نه تنها باعث قرمزی و تورم لثه‌ها می‌شود، بلکه می‌تواند منجر به تحلیل لثه، از دست دادن استخوان و حتی از دست دادن دندان‌ها شود. پریودنتیت یک وضعیت پیشرفته است که نیاز به درمان حرفه‌ای دارد، که معمولاً شامل جرم‌گیری، صاف کردن ریشه و مراقبت‌های لثه‌ای شدیدتر است.
- تغییرات هورمونی
نوسانات هورمونی، به ویژه در دوران بارداری، قاعدگی یا یائسگی، می‌تواند منجر به ژینژیویت بارداری یا ژینژیویت هورمونی شود. این تغییرات باعث حساس‌تر شدن لثه‌ها به پلاک می‌شود و خطر قرمزی و تورم را افزایش می‌دهد. به ویژه زنان باردار باید مراقبت‌های دندانپزشکی منظم داشته باشند تا هرگونه علامت التهاب را به سرعت برطرف کنند.
- کمبود ویتامین‌ها
کمبود ویتامین‌های ضروری، به ویژه ویتامین C، می‌تواند بر سلامت لثه‌ها تأثیر بگذارد. ویتامین C برای ترمیم بافت‌ها و سلامت سیستم ایمنی ضروری است و کمبود آن می‌تواند منجر به لثه‌های متورم و خونریزی شود. مصرف یک رژیم غذایی متعادل و غنی از ویتامین‌ها و مواد معدنی برای حفظ سلامت لثه‌ها ضروری است.
- بهداشت دهان و دندان نادرست
تکنیک‌های نادرست مسواک زدن یا نخ دندان کشیدن می‌توانند به لثه‌های قرمز و متورم منجر شوند. اگر با فشار زیاد مسواک بزنید یا نخ دندان کشیدن را فراموش کنید، پلاک می‌تواند جمع شده و باعث تحریک و التهاب لثه‌ها شود. استفاده از مسواک با برس نرم و تکنیک‌های ملایم نخ دندان کشیدن می‌تواند به حفظ سلامت لثه‌ها کمک کرده و از قرمزی و تورم جلوگیری کند.
علائم مرتبط با لثه‌های قرمز و متورم
لثه‌های قرمز و متورم معمولاً با علائم دیگری همراه هستند که می‌توانند به شناسایی علت زمینه‌ای کمک کنند. اگر هر یک از علائم زیر را مشاهده کردید، وقت آن رسیده که به دندانپزشک مراجعه کنید:
- خونریزی لثه‌ها هنگام مسواک زدن یا نخ دندان کشیدن
- حساسیت یا درد لثه‌ها هنگام خوردن غذا
- بوی بد دهان مداوم یا طعم بد در دهان
- تحلیل لثه‌ها یا دندان‌هایی که بلندتر به نظر می‌رسند
- دندان‌های شل شده، که ممکن است نشان‌دهنده بیماری پیشرفته لثه باشد
این علائم معمولاً نشان‌دهنده بیماری لثه یا عفونت هستند و مداخله زودهنگام برای جلوگیری از مشکلات بیشتر ضروری است.
8 نکته برای پیشگیری از لثه‌های دردناک، متورم و خونریزی‌کننده
- دندان‌های خود را حداقل دو بار در روز مسواک بزنید. اطمینان حاصل کنید که تکنیک صحیح مسواک زدن را رعایت می‌کنید. اگر مطمئن نیستید که چه کاری باید انجام دهید، از دندانپزشک خود در جلسه بعدی راهنمایی بخواهید.
- هر روز نخ دندان بکشید. نخ دندان کشیدن بیشتر از چند دقیقه وقت شما را نمی‌گیرد، اما ممکن است مهم‌ترین کاری باشد که می‌توانید برای جلوگیری از مشکلات لثه در حال حاضر و در آینده انجام دهید.
- از دهان‌شویه استفاده کنید. دهان‌شویه ضدعفونی‌کننده، باکتری‌هایی که باعث بیماری لثه می‌شوند را از بین می‌برد.
- رژیم غذایی متعادل داشته باشید. رژیم غذایی متعادل، شامل مقدار زیادی ویتامین C و کلسیم، ممکن است احتمال مشکلات لثه را کاهش دهد.
- آب زیاد بنوشید. نوشیدن آب، به‌ویژه بعد از خوردن غذا، می‌تواند کمک کند تا بقایای غذا از روی دندان‌ها پاک شود و احتمال تشکیل پلاک مضر برای لثه‌ها کمتر شود.
- به تنباکو نه بگویید. اگر سیگار می‌کشید یا از محصولات دیگر تنباکو استفاده می‌کنید، سعی کنید ترک کنید.
- مراقب غذاها و نوشیدنی‌های بسیار داغ یا سرد باشید. وقتی مشکلات لثه دارید، ممکن است راحت‌تر با غذاها و نوشیدنی‌های ولرم یا سرد احساس راحتی کنید.
- استراحت کنید. استرس باعث افزایش سطح هورمون استرس (کورتیزول) می‌شود و احتمال التهاب در سراسر بدن، از جمله لثه‌ها را افزایش می‌دهد.
گزینه‌های درمانی برای لثه‌های قرمز و متورم
درمان لثه‌های قرمز و متورم بستگی به علت اصلی مشکل دارد، اما در اینجا برخی از روش‌های معمول وجود دارند که می‌توانند به کاهش التهاب و بهبود سلامت لثه کمک کنند:
- تمیزکاری‌های حرفه‌ای دندان
پاکسازی منظم دندان‌ها برای از بین بردن پلاک و تارتار که مسواک زدن روزانه قادر به رسیدن به آنها نیست، ضروری است. برای بیمارانی که دچار بیماری لثه هستند، ممکن است روش‌هایی مانند اسکیلینگ و روت پلنینگ توصیه شود تا زیر خط لثه تمیز شود و ریشه‌های دندان صاف شوند، که به لثه‌ها کمک می‌کند تا دوباره به دندانت متصل شوند و بهبود یابند.
- بهبود بهداشت دهان و دندان
مسواک زدن و نخ دندان کشیدن مداوم پایه‌گذار سلامت لثه است. حداقل دو بار در روز با یک مسواک با الیاف نرم مسواک بزنید و روزانه نخ دندان بکشید تا پلاک بین دندان‌ها را حذف کنید. برای حفاظت بیشتر، از دهان‌شویه‌های ضد میکروبی استفاده کنید تا باکتری‌هایی که به التهاب کمک می‌کنند کاهش یابند.
- تغییرات در رژیم غذایی
یک رژیم غذایی متعادل که غنی از ویتامین C و سایر مواد مغذی ضروری باشد، می‌تواند از سلامت لثه حمایت کرده و التهاب را کاهش دهد. میوه‌ها و سبزیجات تازه، غلات کامل و پروتئین‌های کم چرب مواد مغذی لازم برای ترمیم بافت و حمایت از سیستم ایمنی را فراهم می‌کنند.
- داروها یا دهان‌شویه‌های خاص
در موارد بیماری لثه یا عفونت‌های باکتریایی، دندانپزشک شما ممکن است دهان‌شویه‌های آنتی‌بیوتیکی یا داروهای خوراکی تجویز کند تا به کاهش عفونت کمک کند. این درمان‌ها برای کاهش سطح باکتری‌ها در دهان، تسکین التهاب و ترویج لثه‌های سالم‌تر عمل می‌کنند.
- معاینات منظم دندانپزشکی
برنامه‌ریزی معاینات دندانپزشکی هر شش ماه یکبار به دندانپزشک شما این امکان را می‌دهد که سلامت لثه‌ها را تحت نظر داشته باشد، هر گونه علائم اولیه ژنژیویت را شناسایی کرده و درمان‌های مورد نیاز را توصیه کند. معاینات روتین به ویژه برای بیمارانی که سابقه مشکلات لثه دارند مهم است، زیرا به پیشگیری از عود بیماری کمک می‌کنند.
در حفظ سلامت لثه‌ها، رعایت مداوم بهداشت دهان و دندان و مراجعه منظم به دندانپزشک می‌تواند تفاوت زیادی ایجاد کند.
