بسیاری از افراد هنگام فکر کردن به سلامت دهان و دندان، بیشتر به دندان‌های خود توجه می‌کنند. در حالی که داشتن لبخندی درخشان و سالم مهم است، اما لثه‌های شما نیز نقش اساسی در سلامت دهان ایفا می‌کنند. لثه‌ها از دندان‌ها حمایت کرده و مانند یک سد در برابر باکتری‌های مضر عمل می‌کنند. متأسفانه، برخی از عادت‌های روزمره که ممکن است بی‌ضرر یا حتی مفید به نظر برسند، در طول زمان می‌توانند به لثه‌های شما آسیب برسانند.
شناخت این عادت‌ها و درک تأثیر آن‌ها، اولین گام برای داشتن سلامت بهتر دهان و دندان است.
در ادامه، به پنج عادت رایجی که ممکن است به لثه‌های شما آسیب برسانند، همراه با راهکارهایی برای محافظت از لبخندتان اشاره می‌کنیم.
1. سیگار کشیدن: یکی از عوامل اصلی آسیب به لثه‌ها
این یک حقیقت آشکار است که سیگار کشیدن به سلامت کلی بدن آسیب می‌زند، اما بسیاری از افراد تأثیرات مخرب آن بر سلامت لثه‌ها را دست‌کم می‌گیرند. استفاده از تنباکو، چه از طریق سیگار کشیدن و چه از طریق جویدن، جریان خون به لثه‌ها را محدود می‌کند. این کاهش گردش خون باعث می‌شود که لثه‌ها اکسیژن و مواد مغذی کمتری دریافت کنند و در نتیجه، بیشتر در معرض عفونت قرار بگیرند و روند بهبود آن‌ها پس از آسیب یا التهاب کندتر شود.
سیگار کشیدن همچنین سیستم ایمنی بدن را تضعیف می‌کند و این امر می‌تواند مبارزه بدن با بیماری‌های لثه را دشوارتر کند. در نتیجه، افراد سیگاری بیشتر در معرض خطر ابتلا به بیماری پریودنتال (یک عفونت شدید که به بافت نرم و استخوان نگهدارنده دندان‌ها آسیب می‌زند) قرار دارند.
اگر سیگار می‌کشید، ترک آن یکی از مؤثرترین اقداماتی است که می‌توانید برای محافظت از لثه‌های خود انجام دهید. مطالعات نشان می‌دهند که سلامت لثه‌ها تنها چند ماه پس از ترک سیگار بهبود قابل‌توجهی پیدا می‌کند. اگرچه ترک سیگار چالش‌برانگیز است، اما روش‌هایی مانند درمان جایگزین نیکوتین و گروه‌های حمایتی می‌توانند این مسیر را برای شما آسان‌تر کنند.
2. مسواک زدن شدید: زیاده‌روی در یک عادت مفید
مسواک زدن دو بار در روز برای حفظ بهداشت دهان و دندان ضروری است، اما روش مسواک زدن نیز اهمیت زیادی دارد. بسیاری از افراد تصور می‌کنند که مسواک زدن با شدت بیشتر دهان را تمیزتر می‌کند، اما وارد کردن فشار زیاد به لثه‌ها می‌تواند به آن‌ها آسیب برساند. مسواک زدن بیش از حد شدید باعث تحلیل لثه‌ها شده و ریشه‌های حساس دندان‌ها را نمایان می‌کند. در طول زمان، این امر می‌تواند منجر به ناراحتی، افزایش خطر پوسیدگی و ناهماهنگی خط لثه شود.
کلید مسواک زدن مؤثر، تکنیک صحیح است، نه فشار زیاد. از یک مسواک با موهای نرم استفاده کنید و آن را با زاویه ۴۵ درجه نسبت به لثه‌های خود نگه دارید. مسواک را به‌آرامی و با حرکات دایره‌ای کوچک روی دندان‌ها حرکت دهید و از مسواک زدن رفت و برگشتی و محکم خودداری کنید. اگر مطمئن نیستید که آیا بیش از حد محکم مسواک می‌زنید، به موهای مسواک خود دقت کنید، اگر بعد از چند هفته پخش و خمیده شده‌اند، احتمالاً فشار زیادی وارد می‌کنید.
3. نادیده گرفتن نخ دندان: بی‌توجهی به فضاهای بین دندانی
نخ دندان کشیدن اغلب در روتین‌های مراقبت از دهان نادیده گرفته می‌شود، اما حذف این مرحله می‌تواند عواقب جدی برای سلامت لثه‌ها داشته باشد. مسواک شما تنها می‌تواند حدود دو‌سوم سطوح دندان‌ها را تمیز کند، بنابراین فضاهای تنگ بین دندان‌ها در معرض تجمع پلاک باقی می‌مانند. اگر پلاک از بین نرود، به جرم دندان (تارتار) تبدیل می‌شود که می‌تواند لثه‌ها را تحریک کند و منجر به بیماری لثه شود.
در واقع، نادیده گرفتن نخ دندان یکی از عوامل اصلی بروز ژنژیویت (التهاب لثه) است که اولین مرحله بیماری لثه محسوب می‌شود. ژنژیویت معمولاً با قرمزی، تورم و خونریزی لثه هنگام مسواک زدن مشخص می‌شود. این بیماری در صورت مراقبت صحیح قابل برگشت است، اما در صورت عدم درمان، می‌تواند به پریودنتیت (التهاب پیشرفته لثه) تبدیل شود.
نخ دندان کشیدن را به یک عادت روزانه تبدیل کنید، حتی اگر مدتی طول بکشد تا به آن عادت کنید. اگر استفاده از نخ دندان سنتی برای شما دشوار است، می‌توانید از نخ دندان‌های دسته‌دار یا واتر فلاسر (نخ دندان آبی) استفاده کنید. این ابزارها کار را راحت‌تر کرده و به همان اندازه در حذف پلاک و ذرات باقی‌مانده بین دندان‌ها مؤثر هستند.
با مطالعهٔ مقالهٔ «نکات مهم برای داشتن لثه‌های سالم» می‌توانید ضمن شناخت عوامل مؤثر بر حفظ سلامت لثه، شیوه‌های پیشگیری و درمان مشکلات دهان و دندان را به‌صورت علمی و کاربردی فراگیرید.
4. دندان قروچه: یک عامل استرس‌زا پنهان برای لثه‌ها
براکسیزم یا دندان قروچه یک عادت رایج است که اغلب نادیده گرفته می‌شود، زیرا معمولاً در هنگام خواب اتفاق می‌افتد. در حالی که دندان قروچه بیشتر با ساییدگی دندان‌ها مرتبط است، می‌تواند به لثه‌ها و ساختار استخوانی زیرین نیز فشار وارد کند. این فشار و حرکت مداوم ممکن است باعث عقب‌نشینی لثه شده و حساسیت دندان‌ها را افزایش دهد.
استرس و نامرتبی دندان‌ها از دلایل شایع دندان قروچه هستند. اگر مشکوک هستید که دندان قروچه دارید، به علائمی مانند درد فک، سردرد، یا حساسیت ناگهانی دندان‌ها توجه کنید. دندانپزشک می‌تواند این مشکل را تشخیص داده و محافظ دندان سفارشی (نایت گارد) را توصیه کند تا از دندان‌ها و لثه‌های شما در برابر آسیب‌های بیشتر محافظت کند.
5. نادیده گرفتن علائم بیماری لثه: راهی برای آسیب‌های طولانی‌مدت
یکی از خطرناک‌ترین عادت‌ها برای سلامت لثه‌ها، بی‌توجهی به علائم اولیه بیماری لثه است. بسیاری از افراد خونریزی لثه را مسئله‌ای جزئی می‌دانند، اما این علامت اغلب نشانه ژینژیویت (التهاب لثه) یا مراحل اولیه پریودنتیت است. علاوه بر این، بوی بد مداوم دهان، تورم لثه‌ها، یا حساسیت به غذاهای گرم و سرد می‌تواند نشان‌دهنده مشکلات زمینه‌ای لثه باشد.
نادیده گرفتن این علائم، اجازه می‌دهد بیماری لثه پیشرفت کند و پیامدهای شدیدی مانند عقب‌نشینی لثه، از دست دادن دندان‌ها، و حتی مشکلات سیستمیک مانند بیماری‌های قلبی یا تشدید دیابت را به همراه داشته باشد.
خبر خوب این است که بیماری لثه قابل پیشگیری و درمان است، مشروط بر اینکه مراقبت‌های لازم به‌موقع انجام شود. معاینات منظم دندانپزشکی برای شناسایی مشکلات در مراحل اولیه ضروری هستند. اگر متوجه علائم غیرمعمولی شدید، هرچه سریع‌تر یک قرار ملاقات با دندانپزشک خود تنظیم کنید تا تحت بررسی، تمیزکاری حرفه‌ای، و دریافت برنامه درمانی مناسب قرار بگیرید.
حفاظت از لثه‌ها: تعهدی مادام‌العمر
لثه‌های سالم پایه‌ای محکم برای لبخندی زیبا و کارآمد هستند. با اصلاح عادت‌های مضر مانند سیگار کشیدن، مسواک زدن بیش از حد محکم، و بی‌توجهی به نخ دندان، می‌توانید از لثه‌های خود محافظت کرده و از عوارض بیماری‌های لثه جلوگیری کنید. همچنین، به دندان قروچه توجه داشته باشید و علائم هشداردهنده مشکلات لثه را نادیده نگیرید. این علائم، راهی است که بدن شما برای جلب توجه به یک مشکل احتمالی استفاده می‌کند.
مراجعات منظم به دندانپزشک و رعایت روتین دقیق بهداشت دهان و دندان تأثیر قابل‌توجهی در حفظ سلامت لثه‌ها دارد. به یاد داشته باشید، تغییرات کوچک در عادت‌های روزمره شما می‌توانند منجر به بهبودهای بزرگی در سلامت کلی دهان و دندان شما شوند. لثه‌های شما از شما سپاسگزار خواهند بود!
