بیماری لثه ممکن است به نظر یک مشکل مختص بزرگسالان باشد، اما کودکان و نوجوانان نیز در معرض خطر هستند. در حالی که این بیماری اغلب به‌صورت خفیف شروع می‌شود، در صورت عدم درمان می‌تواند به مشکلات جدی‌تری تبدیل شود. والدین نقش مهمی در حفظ سلامت دهان و دندان فرزندان خود دارند؛ با شناخت علائم اولیه، درک علل بروز بیماری و اطمینان از اجرای اقدامات پیشگیرانه. علاوه بر این، مداخله زودهنگام توسط یک متخصص پریودنتیست می‌تواند زمینه را برای داشتن لبخندی سالم‌تر و بهبود کلی سلامت کودکان فراهم کند.
آشنایی با بیماری لثه در کودکان و نوجوانان
بیماری لثه، که با نام بیماری پریودنتال نیز شناخته می‌شود، یک عفونت باکتریایی است که بر لثه‌ها و ساختارهای حمایتی دندان‌ها تأثیر می‌گذارد. این بیماری ابتدا به‌صورت ژنژیویت ظاهر می‌شود که باعث التهاب، قرمزی و خونریزی لثه‌ها می‌شود. در این مرحله، بیماری لثه با مراقبت صحیح قابل برگشت است. با این حال، در صورت عدم درمان، می‌تواند به پریودنتیت پیشرفت کند، فرمی شدیدتر از بیماری لثه که می‌تواند منجر به آسیب‌های غیرقابل برگشت، از جمله تحلیل لثه، از بین رفتن استخوان و از دست دادن دندان شود.
اگرچه بیماری لثه در کودکان کمتر از بزرگسالان شایع است، اما برخی عوامل، به‌ویژه تغییرات هورمونی دوران بلوغ، می‌توانند آن‌ها را آسیب‌پذیرتر کنند. هرچه والدین زودتر این بیماری را تشخیص داده و درمان کنند، نتیجه بهتری برای سلامت دهان و دندان فرزندشان حاصل خواهد شد.
تشخیص علائم هشداردهنده
کودکان و نوجوانان همیشه از ناراحتی شکایت نمی‌کنند، بنابراین والدین باید علائمی را که ممکن است نشان‌دهنده بیماری لثه باشند، تحت نظر داشته باشند. یکی از اولین و قابل‌توجه‌ترین نشانه‌ها التهاب لثه است که باعث قرمزی و تورم آن می‌شود. لثه‌های سالم باید صورتی و سفت باشند، بنابراین هرگونه تغییر در این وضعیت نیاز به توجه دارد.
خونریزی لثه یکی دیگر از علائم رایج است، به‌ویژه هنگام مسواک زدن یا استفاده از نخ دندان. برخی والدین ممکن است تصور کنند که این مسئله طبیعی است، اما هر میزان خونریزی نشان‌دهنده تحریک یا عفونت لثه است. بوی بد مداوم دهان، که به هالیتوز نیز معروف است، اغلب ناشی از تجمع باکتری‌ها در زیر خط لثه می‌باشد. در موارد پیشرفته‌تر، ممکن است تحلیل لثه رخ دهد و دندان‌ها بلندتر به نظر برسند. همچنین، در صورت آسیب به ساختارهای حمایتی، دندان‌ها ممکن است لق شده یا از جای خود جابه‌جا شوند.
آگاهی از این علائم و اقدام سریع برای درمان می‌تواند از پیشرفت بیماری و سخت‌تر شدن روند درمان جلوگیری کند.
دلایل بیماری لثه در کودکان و نوجوانان
شناخت علل اصلی بیماری لثه می‌تواند به والدین کمک کند تا از سلامت دهان و دندان فرزندان خود محافظت کنند. شایع‌ترین علت این بیماری، رعایت نکردن بهداشت دهان و دندان است. هنگامی که پلاک، یک لایه چسبناک از باکتری‌ها روی دندان‌ها تجمع می‌یابد و به‌درستی با مسواک زدن و نخ دندان کشیدن از بین نمی‌رود، به جرم (تارتار) تبدیل می‌شود. این وضعیت باعث تحریک لثه‌ها و در نهایت التهاب آن‌ها می‌شود.
تغییرات هورمونی در دوران بلوغ نیز خطر ابتلا به بیماری لثه را افزایش می‌دهد. افزایش جریان خون به لثه‌ها در این دوره می‌تواند آن‌ها را نسبت به محرک‌هایی مانند پلاک حساس‌تر کند. به همین دلیل، نوجوانان بیشتر در معرض التهاب لثه قرار دارند.
رژیم غذایی نیز نقش مهمی در سلامت لثه دارد. بسیاری از کودکان و نوجوانان میان‌وعده‌ها و نوشیدنی‌های شیرین مصرف می‌کنند که تغذیه‌کننده باکتری‌های مضر در دهان هستند. این باکتری‌ها اسیدها و سمومی تولید می‌کنند که نه‌تنها به مینای دندان آسیب می‌زنند، بلکه باعث تحریک لثه‌ها نیز می‌شوند.
سایر عوامل مؤثر شامل ژنتیک، شرایط پزشکی مانند دیابت، و حتی عادت‌هایی مانند تنفس از طریق دهان هستند. تنفس دهانی می‌تواند باعث خشکی لثه‌ها شود و اثرات محافظتی بزاق را کاهش دهد. بزاق نقش مهمی در خنثی‌سازی اسیدها و شستشوی باکتری‌ها دارد، بنابراین خشکی دهان محیطی مناسب برای رشد بیماری لثه ایجاد می‌کند.
اهمیت پیشگیری
پیشگیری از بیماری لثه با ایجاد یک روتین قوی برای بهداشت دهان و دندان در خانه آغاز می‌شود. والدین باید به فرزندان خود آموزش دهند که چگونه به‌طور مؤثر دندان‌های خود را با خمیردندان حاوی فلوراید مسواک بزنند و حداقل دو دقیقه، دو بار در روز این کار را انجام دهند. نخ دندان کشیدن نیز به همان اندازه مهم است، زیرا پلاک را از بین دندان‌ها و زیر خط لثه پاک می‌کند، مناطقی که مسواک به تنهایی قادر به تمیز کردن آن‌ها نیست.
همان‌طور که پیش‌تر اشاره شد، عادات غذایی تأثیر مستقیمی بر سلامت لثه‌ها دارند. محدود کردن مصرف غذاها و نوشیدنی‌های شیرین برای جلوگیری از رشد باکتری‌ها ضروری است. در عوض، رژیمی سرشار از میوه‌ها و سبزیجات تازه، غلات کامل و پروتئین‌های بدون چربی را توصیه کنید. این مواد غذایی نه‌تنها سلامت کلی بدن را تقویت می‌کنند، بلکه به حفظ تعادل سالم در دهان نیز کمک می‌کنند.
ویزیت‌های منظم دندانپزشکی نقش مهمی در پایش سلامت دهان و دندان دارند. در این ویزیت‌ها، متخصصان دندانپزشکی می‌توانند پلاک و جرم‌هایی را که با مراقبت‌های خانگی قابل حذف نیستند، از بین ببرند. علاوه بر این، درمان‌های فلوراید و سیلانت‌های دندانی می‌توانند لایه‌ای اضافی از محافظت در برابر پوسیدگی و بیماری لثه فراهم کنند.
والدین همچنین باید به نیازهای متغیر فرزندشان در دوران بلوغ توجه داشته باشند. همان‌طور که پیش‌تر بیان شد، تغییرات هورمونی می‌توانند لثه‌ها را مستعد التهاب کنند، بنابراین تأکید بر رعایت بهداشت دهان و دندان و برنامه‌ریزی برای معاینات منظم در این دوره بسیار مهم است.
مطالعه مقاله ۶ روش برای آموزش بهداشت دهان و دندان به کودکان می‌تواند به والدین کمک کند تا عادات صحیح مراقبت از دندان را از سنین پایین در فرزندان خود نهادینه کنند.
چرا مداخله زودهنگام مهم است
یکی از بزرگ‌ترین خطرات بیماری لثه درمان‌نشده، احتمال ایجاد آسیب دائمی به دندان‌ها و ساختارهای حمایتی آن‌ها است. در موارد شدید، بیماری لثه می‌تواند منجر به از دست دادن دندان شود، حتی در کودکان و نوجوانان. از دست دادن یک دندان در سنین پایین تنها یک مسئله زیبایی نیست، بلکه می‌تواند باعث نامرتب شدن دندان‌های مجاور، ایجاد مشکلات در جویدن و حتی تأثیر بر رشد گفتار شود.
همچنین، نگرانی‌های مربوط به سلامت عمومی نیز باید در نظر گرفته شوند. بیماری لثه با شرایطی مانند بیماری‌های قلبی، دیابت و مشکلات تنفسی مرتبط است. با مراقبت زودهنگام از سلامت لثه‌ها، والدین می‌توانند خطر این عوارض را در آینده کاهش دهند.
مداخله زودهنگام توسط متخصص لثه می‌تواند تفاوت قابل توجهی ایجاد کند. متخصصان لثه در تشخیص و درمان بیماری‌های لثه تخصص دارند و مراقبت‌های پیشرفته‌ای ارائه می‌دهند که ممکن است فراتر از خدمات دندانپزشکان عمومی باشد. آن‌ها می‌توانند پاک‌سازی‌های عمیق برای حذف باکتری‌های زیر خط لثه انجام دهند، درمان‌هایی برای تسریع بهبود پیشنهاد دهند و برنامه‌های مراقبتی شخصی‌سازی‌شده برای حفظ سلامت لثه‌ها ایجاد کنند.
چگونه یک متخصص لثه می‌تواند کمک کند
مراجعه به یک متخصص لثه می‌تواند برای کودکان و نوجوانانی که علائم بیماری لثه را نشان می‌دهند بسیار مفید باشد. تخصص او در ارزیابی شدت بیماری و ارائه درمان‌های هدفمند است. در موارد خفیف، یک پاک‌سازی دقیق و بهبود روتین بهداشت دهان ممکن است کافی باشد. اما در موارد پیشرفته‌تر، ممکن است به روش‌هایی مانند جرم‌گیری عمیق و تسطیح ریشه یا درمان لثه با لیزر نیاز باشد. این روش‌ها شامل پاک‌سازی عمقی زیر خط لثه برای حذف باکتری‌ها و تجمع جرم هستند.
متخصصان لثه همچنین والدین و کودکان را در مورد حفظ سلامت لثه‌ها آموزش می‌دهند. آن‌ها توصیه‌های متناسب با نیازهای خاص کودک ارائه می‌دهند و به ایجاد عادات پیشگیرانه مادام‌العمر کمک می‌کنند. با راهنمایی آن‌ها، والدین می‌توانند اطمینان حاصل کنند که اقدامات درستی برای محافظت از سلامت دهان و دندان فرزندشان انجام می‌دهند.
زمینه‌سازی برای سلامت مادام‌العمر
داشتن لثه‌های سالم در دوران کودکی، پایه‌ای برای سلامت دهان و دندان در تمام طول زندگی است. با تشخیص و درمان زودهنگام بیماری لثه، والدین می‌توانند از بروز مشکلاتی که ممکن است بر کیفیت زندگی فرزندشان تأثیر بگذارد جلوگیری کنند. مهم‌تر از همه، آن‌ها عادات و روتین‌هایی را در کودکان نهادینه می‌کنند که در بزرگسالی نیز ادامه خواهد داشت و خطر مشکلات بهداشت دهان را کاهش می‌دهد.
اگر فرزند شما علائم بیماری لثه را نشان می‌دهد یا به یک ویزیت پیشگیرانه نیاز دارد، منتظر نمانید. یک مشاوره تنظیم کنید تا از سلامت و مراقبت مناسب لثه‌های فرزندتان اطمینان حاصل کنید. اقدام زودهنگام می‌تواند تفاوت چشمگیری در حفظ لبخند و سلامت کلی او ایجاد کند.
